Bilety elektroniczne w Szczecinie. Wyjaśniamy, jak to będzie funkcjonować [raport]

Posiadanie e-biletu jest wygodniejsze od tradycyjnych biletów papierowych. Pasażer może dokonać opłaty bez znajomości taryfy, nie musi pamiętać o wcześniejszym zakupie biletu w kiosku. Ale wielu boi się wprowadzenia biletu elektronicznego w komunikacji miejskiej. Przedstawmy fakty i mity z tym związane.

Jak będzie odbywało się kasowanie biletu?

System poboru opłaty to system wejście-wyjście czyli tzw. check In - check out.

- Po przyłożeniu karty do kasownika elektronicznego system pobiera opłatę zaliczkowo za przejazd do końca trasy, przy wyjściu z pojazdu należy ponownie przyłożyć kartę do kasownika elektronicznego - wówczas nastąpi rozliczenie pobranej zaliczkowo kwoty i zwrot nadpłaty (jeżeli taka jest) - tłumaczy Dariusz Wołoszczuk, rzecznik Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego. - Pasażerowie nadal będą płacili za bilet według obowiązującej taryfy.

Na kasowniku pasażerowie będą widzieli, jakie mają saldo e-portmonetki, czyli ile zostało pobranych pieniędzy i ile system zwrócił.

Jeżeli na Szczecińskiej Karcie Aglomeracyjniej nie będzie wystarczającej sumy pieniędzy, kasownik powiadomi pasażera stosownym komunikatem na ekranie oraz sygnałem dźwiękowym.

Wówczas pasażer może kupić bilet w biletomacie w autobusie lub tramwaju  na podobnych zasadach jak dotychczas. Zalety tego systemu to eliminacja problemu mandatu za przekroczenie czasu przejazdu. Dodatkowo pasażer nie musi się martwić jaki powinien kupić bilet i na jaki czas.

Ile będzie kasowników w pojeździe?

Łącznie zamontowanych będzie 1668 kasowników do biletu elektronicznego. Będą dostępne pobliżu drzwi pojazdu. Rolę biletów elektronicznych jednorazowych spełnia e-portomnetka.

Jak będzie wyglądało użycie biletu dobowego? Bilety dobowe i wielodobowe będzie można kupić w biletomatach mobilnych w pojazdach, biletomatach stacjonarnych oraz punktach handlowych i kasach ZDiTM.

Co ważne, nadal w użytku będą bilety papierowe jednorazowe i sieciówki. Zasady korzystania z biletów przy przesiadkach nie zmienią się. 

Stan konta

W jaki sposób na Szczecińskiej Karcie Aglomeracyjnej zapisze się stan konta, który zmieniliśmy przez internet?

Pasażer posiadający e-bilet okresowy na karcie SKA przykłada taką kartę do kasownika elektronicznego a wówczas system analizuje czy może podróżować korzystając z e-biletu okresowego czy należy pobrać dopłatę, czy może należy kupić nowy e-bilet jednorazowy.

Za pasażerów "myśli" system. Jeżeli pobrana jest jakakolwiek opłata z e-portmonetki, pasażer musi pamiętać, aby ponownie przyłożyć kartę do kasownika przy wyjściu, ponieważ pobieranie opłaty odbywa się do końca trasy.

Jeżeli któryś z pasażerów nie jest pewien czy może podróżować danym pojazdem posiadając określony e-bilet okresowy, wystarczy przyłożyć kartę do kasownika elektronicznego.

Kasownik na ekranie pokazuje stosowny komunikat. Jeżeli okaże się, że jednak została pobrana opłat dodatkowa wówczas należy pamiętać, aby przy wyjściu ponownie przyłożyć kartę do kasownika.

Pasażerowie korzystający z papierowej wersji biletu dopłaty zrobią na zasadach identycznych jak dotąd. Dodatkowo w bilet jednorazowy, jako dopłatę, mogą zaopatrzyć się po wejściu do pojazdu korzystając z biletomatu zainstalowanego w pojeździe.

Trzeba pamiętać

Czy kasowniki będą łączyć się z internetem i przy okazji kasowania biletu automatycznie zmienią informacje o stanie naszego konta na karcie?

Po dokonaniu transakcji internetowej i otrzymaniu potwierdzenia, że została zaakceptowana, każdy pasażer zobowiązany jest zakodować taką transakcję na kasowniku elektronicznym. Musi to zrobić niezwłocznie po wejściu do pojazdu lub ewentualnie poprzez biletomat mobilny w pojeździe.

Jazda bez kodowanego e-biletu okresowego będzie traktowana jako jazda bez ważnego biletu. I będzie można za to otrzymać mandat. Ważne jest, że wszystkie pojazdy będą wyposażone w biletomaty.

Ile będzie biletomatów

Aktualnie w pojazdach zamontowane są 124 szt. biletomaty, które są własnością spółek przewozowych.

Zakupu biletu można dokonać tylko bilonem lub kartą SPP. Obecnie autobusy i tramwaje wyposażane są w urządzenia w ramach powstającego Centralnego Systemu Zarządzania Komunikacją Miejską:

W 317 biletomatach pochodzących z projektu unijnego zakupu będzie można dokonać kartami płatniczymi, kartami SKA, a w 75 z nich dodatkowo bilonem. Maksymalną wartość transakcji określono na 50 zł bez konieczności jej autoryzowania kodem PIN.

W tramwajach wkrótce zainstalowanych będzie 75 urządzeń z możliwością płatności bilonem. Pojazdy podobnie jak teraz będą oznakowane specjalnym piktogramem umieszczonym przy wejściu do pojazdu

Ile będzie biletomatów stacjonarnych?

Jednocześnie na ulicach rozpoczął się montaż 35 infokiosków, w których płatności będzie można dokonać przy użyciu: kart płatniczych z możliwością potwierdzenia kodem PIN, kart zbliżeniowych, bilonu, banknotów, karty SKA. Wartość transakcji bez ograniczeń. Urządzenia te także będą pełniły funkcje informacyjną np. zawierać będą dostępne za pomocą panelu dotykowego schematy sieci komunikacji miejskiej, informacje dla pasażerów a także materiały promocyjne miasta.

Biletomaty będą zamontowane w na węzłach komunikacyjnych i w pobliżu obiektów użyteczności publicznej. Biletomaty są elementem powstającego w Szczecinie Centralnego Systemu Zarządzania Komunikacją Miejską.

Od kilku lat można korzystać z elektroncznego biletu okresowego, czyl Szczecińskiej Karty Aglomeracyjnej. SKA - oprócz biletu elektronicznego okresowego będzie pełniła także w przyszłości funkcje karty usług publicznych w formie elektronicznej portmonetki, przy której pomocy, będzie można opłacać usługi miejskie np.: bilety turystyczne, wejścia do teatrów, kin, pływalni itp.

Co pokazują tablice?

Tablice dynamicznej informacji pasażerskiej pokazują czas rzeczywisty odjazdu. Pod warunkiem jednak, że w pojeździe zamontowany jest system. W przeciwnym wypadku tablice pokazują czas rozkładowy.

Można to rozpoznać po tym w jaki sposób jest podana informacja. Jeżeli na wyświetlaczu widnieje informacja, że autobus przyjedzie za na przykład 11 minut to jest to czas rzeczywisty. Jeśli jest podana konkretna godzina to jest to czas z tabliczki.

Dopiero, kiedy zostanie wdrożony II etap Centralnego Systemu Zarządzania Komunikacją Miejską będziemy pewni, że tablice elektroniczne pokażą czas przyjazdu autobusu.

Zamiast jesienią e-bilet będzie dopiero wiosną

Miał być w sierpniu, potem w  listopadzie tego roku. Dziś wiemy, że nowy termin to pierwszy  kwartał  przyszłego roku.

Termin zakończenia wdrażania biletu elektronicznego przesuniety został  na przyszły rok. Powody opóźnienia są dwa. To brak dostępności niektórych pojazdów komuniakcji miejskiej w celu zamontowania urządzeń.

- Chodzi o konstrukcję Solaris. Firma wymaga osobistego przyjazdu i nadzoru nad pracami GMV - mówi Krzysztof Miller z Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego. - Jesteśmy w połowie harmonogramu wykonania prac. 

Druga przesłanka formalna, która uniemożliwia uruchomienie jednorazowego biletu elektronicznego, to zdjęcie z obrad ostatniej sesji uchwały o e-bilecie. Uchwała prawdopodobnie trafi na pierwsze obrady rady nowej kadencji.
- Będzie to zapewne wkrótce. Daje nam to czas na testowanie systemu. Termin realizacji drugiego etapu został przesunięty na pierwszy kwartał 2015 roku - mówi Krzysztof Miller.

Przypomnijmy, że umowę na wdrożenie drugiego etapu Centralnego Systemu Zarządzania Komunikacją Miejską podpisano w czerwcu 2013 roku. Wykonawca prac miał 14 miesięcy na realizację inwestycji, a więc do sierpnia tego roku. Termin przesunięto na koniec listopada. Obecnie obowiązujący termin to 2015 rok. To w ramach tego zadania ma być wdrożony jednorazowy bilet elektroniczny.

Ale wdrażanie drugiego etapu Centralnego Systemu Zarządzania Komunikacją Miejską to nie tylko bilety elektroniczne.

W 40. pojazdach zamontowany zostanie system zliczania potoków pasażerskich. Wszystkie pojazdy zostaną wyposażone w system monitoringu, informacje głosową a także system elektronicznej informacji pasażerskiej. Pojawią się także nowe elementy systemu: system lokalizacji pojazdów technicznych obsługujących "Akcję Zima". System rozpozna m.in. czy pojazdy uczestniczące w Akcji Zima mają opuszczone pługi. W ramach projektu powstanie także system optymalizacji sieci komunikacyjnej, co pozwoli w lepszym zarządzaniu komunikacją. W przypadku zmian tras system podpowie dyspozytorowi, którą trasą alternatywną powinien poruszać się pojazd. W 80 punktach Szczecina zamontowane będą tablice dynamicznej informacji pasażerskiej, które poinformują o rzeczywistym czasie odjazdu autobusu czy tramwaju z przystanku.

Inwestycja warta ok. 54 mln. zł dofinansowana jest ze pieniędzy Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko kwotą ponad 37 milionów. Wdrażanie drugiego etapu Centralnego Systemu Zarządzania Komunikacją Miejską wykonuje konsorcjum GMV Innovating Solutions sp. z o.o. Warszawa i Grupo Mecanica del Vuelo Sistemas S.A.U. Madryt.