Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Zobacz archiwalne zdjęcia z wyprawy "Śmiałego" dookoła Ameryki Południowej

OPRAC.:
Marek Jaszczyński
Marek Jaszczyński
Śmiały przy lodowcu w fiordzie Seno Iceberg
Śmiały przy lodowcu w fiordzie Seno Iceberg Domena publiczna
Zdjęcia dokumentują wyprawę naukowo-żeglarską zorganizowaną przez Polskie Towarzystwo Geograficzne na jachcie SY "Śmiały", od 29 lipca 1965 do 30 października 1966 roku. Wyprawa była pierwszą tego typu ekspedycją zorganizowaną przez Polskie Towarzystwo Geograficzne. Do przeprowadzenia rejsu wybrano "Śmiałego", który wyczarterowano z Wojewódzkiego Ośrodka Sportu, Turystyki i Wypoczynku w Szczecinie.

Jacht ten doskonale nadawał się do dalekiej podróży, wymagał jednak remontu i uzupełnienia wyposażenia. Zadania tego podjęła się Stocznia Marynarki Wojennej w Gdyni. W ramach adaptacji zmniejszono liczbę koi z 14 do 10, a w ich miejscu wygospodarowano pomieszczenia na ładunek.

Termin rozpoczęcia rejsu przesunął się niemal o 2 miesiące z powodu opóźnienia w dostarczeniu zamówionego w Wielkiej Brytanii silnika. 22 lipca 1965 r. Śmiały wypłynął z Gdyni w rejs próbny, w czasie którego doszkalano i zgrywano załogę oraz testowano system wacht. W Szczecinie załadowano na niego około 5 ton ładunku – paliwa, sprzętu naukowego, części zamiennych, wyposażenia jachtowego i nawigacyjnego oraz żywności. Jacht wyruszył ostatecznie w rejs dnia 29 lipca 1965 roku po 22 miesiącach przygotowań.

15-miesięczny rejs zakończył się pełnym sukcesem. Była to w ówczesnym czasie najdłuższa, najtrudniejsza i pierwsza przeprowadzona na tak wielką skalę eskapada polskiego jachtu. Zrealizowano niemal w stu procentach program naukowy, pokonano wytyczoną trasę (z wyjątkiem Wysp Galapagos); mimo licznych awarii, przeciwności i trudności organizacyjnych jacht i załoga wrócili cało do portu macierzystego. Śmiały odwiedził 31 portów, w 13 krajach, na 4 kontynentach. W większości portów po raz pierwszy widziano polską banderę, wszędzie spotykał on się z życzliwością i zainteresowaniem.

Mimo trudnych warunków i przebywania na małej przestrzeni przez półtora roku, załoga dała dowód opanowania trudnej sztuki żeglugi w skrajnych warunkach pogodowych, nawigacyjnych i klimatycznych. Nie doszło też do żadnych większych konfliktów między członkami załogi. W tropikach stalowy kadłub jachtu nagrzewał się w słońcu do tego stopnia, że temperatura wewnątrz przekraczała 40 stopni. Z kolei w chłodnym i wilgotnym klimacie Patagonii para wodna skraplała się na ściankach i suficie powodując zawilgocenie i nasiąkanie wodą odzieży, materacy i żagli a także przyspieszała korozję metalowych części jachtu.

Nagminne były awarie osprzętu, przecieranie i rozdarcia żagli oraz lin, konieczność wchodzenia na maszt w celu dokonania napraw takielunku, często zawodził silnik. Większość z tych usterek była spowodowana stosunkowo niską jakością sprzętu i materiałów. Mankamentem organizacyjnym był zbyt mały zapas żagli, ich naprawa była, praktycznie, stałym zajęciem załogi.

CZYTAJ TEŻ:

Załogę jachtu stanowili:

  • Bolesław Kowalski – kapitan jachtu, z wykształcenia prawnik, pracownik handlu zagranicznego, uczestnik rejsów i wypraw lądowych, m.in. do Brazylii, Egiptu i Sudanu,
  • Tomasz Romer – I oficer, filmowiec i lekarz wyprawy, z wykształcenia endokrynolog, wnuk Eugeniusza Romera, słynnego geografa. Wziął udział w rejsie na trasie Szczecin – Santos w Brazylii,
  • Jerzy Knabe – główny mechanik, I oficer od Rio de Janeiro do końca rejsu, inżynier, płetwonurek, publicysta, korespondent miesięcznika „Żagle", uczestnik wypraw, żeglarskich, kajakowych i lądowych,
  • Bronisław Siadek – inicjator rejsu, z wykształcenia geograf, ponadto żeglarz, taternik i fotograf. Był redaktorem działu geografii fizycznej miesięcznika Poznaj Świat i działaczem Zarządu Głównego PTTK. Odbył podróże lądowe i morskie, m.in. po południowo-wschodniej Azji, Afryce i prawie całej Europie. Na jachcie był sternikiem i bibliotekarzem, prowadził również badania naukowe,
  • Doc. dr Tadeusz Wilgat – kierownik naukowy ekspedycji, przewodniczący Wydziału Spraw Naukowych PTG, kierownik Katedry Hydrografii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Wziął udział w rejsie na trasie Puerto Montt (Chile) – Kanał Panamski oraz prowadził badania na lądzie,
  • Dr Krzysztof Wojciechowski – zastępca kierownika naukowego, sternik, kasjer i tłumacz wyprawy. Z wykształcenia geograf, adiunkt w Katedrze Hydrografii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
  • Krzysztof Baranowski – kuk i intendent, ze stopniem kapitana jachtowego, inżynier-elektronik, dziennikarz Trybuny Ludu i korespondent audycji radiowej Muzyka i Aktualności,
  • Dr Mieczysław Kluge – geograf, asystent w Zakładzie Klimatologii Polskiej Akademii Nauk. Pełnił funkcję zastępcy kierownika naukowego ekspedycji. Brał udział w rejsie w pierwszym etapie ze Szczecina do Wlk. Brytanii,
  • Ludomir Mączka (członek rezerwowy) – kapitan jachtowy, z wykształcenia geolog, znany podróżnik. Do wyprawy dołączył w Buenos Aires, dokąd przybył na pokładzie polskiego statku jako uzupełnienie załogi w miejsce Tomasza Romera. Pełnił funkcje II oficera i bosmana, a w ramach prac naukowych wykonywał badania geologiczne.

ZOBACZ TEŻ:

Bądź na bieżąco i obserwuj:

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na police.naszemiasto.pl Nasze Miasto